مدیریت شهری برای رفع نیازهای خدماتی، فرهنگی، اجتماعی، ورزشی و رفاهی، شهر را به سمت توسعه هدفمند هدایت می‌کند. لازمه توسعه هدفمند، مشارکت شهروندان است که با همکاری با شهرداری می‌تواند به آبادانی شهر منجر شود. شهرداری برای تحقق این مشارکت و توسعه مناطقی چون منطقه 10 که با 810 هکتار وسعت، بیش از نیمی از آن را بافت فرسوده تشکیل می‌دهد، تسهیلاتی در نظر گرفته است.
تسهیلاتی که مختص به این منطقه است و برای برخی مناطق دیگر لحاظ نمی‌شود. یکی از این تسهیلات طرح تجمیع پلاک‌هاست. شهرداری با توجه به ریزدانه بودن املاک و تراکم جمعیت در این منطقه، به کسانی که املاک خود را تجمیع کنند، 50 درصد عوارض پروانه ساخت را می‌بخشد تا برای احیای بافت فرسوده منطقه قدمی بردارد.
ضمن اینکه اگر بین املاک قابل احیا، کوچه‌های فرعی وجود داشته باشد، این کوچه‌های فرعی، در مجموعه ساخت و ساز قرار می‌گیرند. این در حالی است که اگر متراژ زمینی کمتر از 40 متر باشد، برای آن پروانه ساخت صادر نمی‌شود. ولی مالکان در تجمیع پلاک، نه تنها از فضاهای مناسب‌تری بهره می‌برند، بلکه از تخفیف ویژه شهرداری نیز برخوردار می‌شوند و در آبادانی و عمران شهر سهیم خواهند شد.
هدف شهرداری در این برنامه‌های تشویقی، بالا بردن مشارکت شهروندان درعرصه‌های مدیریت شهری است. به تازگی نیز طرح تخفیف 25 درصدی به خوش‌حسابان در زمینه پرداخت عوارض ساخت و ساز از سوی شورای شهر در نظر گرفته شد تا علاوه بر رونق ساخت و ساز، درآمدهای پایدار شهر برای بهبود وضع خدمات‌رسانی تأمین شود.
به این دلیل به سراغ شهروندان ساکن منطقه رفتیم تا نظر آنان را درباره این طرح‌های جدید در بهبود وضعیت شهر و منطقه جویا شویم.آنچه در پی آمده نظرات جمعی از ساکنان منطقه در این باره است. رونق گرفتن کسب و کار در شهر «میرزاتقی سبحانی» 69 ساله، مصالح‌فروش است و در یکی از محلات این منطقه زندگی می‌کند.
او سال‌هاست که پیشه‌اش مصالح‌فروشی ساختمان است و معتقد است هیچ وقت وضعیت مسکن به خرابی یک سال پیش نبوده است. در پاسخ به این سؤال که درباره تخفیف 25 درصدی رونق ساخت و ساز چه می‌داند، می‌گوید: «شنیده‌ام که به متقاضیان صدور پروانه ساختمانی که به صورت نقد تمام عوارض خود را به شهرداری می‌پردازند، 25 درصدجایزه خوش‌حسابی داده می‌شود.
با این حمایت‌ها شاید بتوانیم امیدوار باشیم، این رکود یک ساله شکسته شود و مردم به ساخت و ساز روی بیاورند و کمی از بحران بیکاری در جامعه کاسته شود. وقتی ساخت و ساز خوابیده، بسیاری از افراد نیز بیکار می‌شوند و این حتی ناهنجاری‌ها و آسیب‌های شهری و اجتماعی بوجود می‌آورد.
وقتی سرپرست خانوار نتواند از راه کسب و کار خرج خانواده را بدهد، ناگزیر دست به خلاف می‌زند. اینها بخشی از مشکلاتی است که غیرمستقیم به دلیل از رونق افتادن ساخت و ساز در جامعه بوجود می‌آید. اما شهرداری با این تشویق‌ها می‌تواند راه را برای رونق گرفتن کسب و کار در شهر هموار کند.»
مگر شهرداری چقدر درآمد دارد؟ «محسن عابدی» یکی دیگر از هم‌محله‌ای‌ها که ساخت و ساز منطقه 10 را سال‌هاست دنبال می‌کند، درباره تشویق‌های شهرداری در زمینه ساخت و ساز می‌گوید:«وقتی ساخت و ساز رونق بگیرد، علاوه بر بهبود اقتصادی، شاهد رشد منطقه و محله‌ها خواهیم بود. چرا که بیشتر از نیمی از املاک این منطقه دارای بافت فرسوده‌اند و اگر این املاک به آپارتمان‌های لوکس و زیبا تبدیل شوند، محله‌ای با آرایش زیبا خواهیم داشت.
مگر شهرداری چقدر می‌تواند درآمد داشته باشد که پاسخگوی همه نیازهای مردم باشد؟ ما در بعضی از این محله‌ها فضای سبز کافی نداریم و این معضل بزرگی برای فرزندانمان است. در بعضی از محله‌ها ورزشگاه نداریم. با توجه به اینکه مردم این منطقه از شرایط مالی بالایی برخوردار نیستند، چگونه می‌توانند این امکانات را برای فرزندانشان فراهم کنند.
این طرح نشان می‌دهد که مسئولان شهرداری به فکر مردم هستند و با در نظر گرفتن چنین تخفیف‌هایی مردم را تشویق می‌کنند تا بازار ساخت و ساز رونق بگیرد. بدون شک رونق ساخت و ساز و تأمین درآمدهای شهرداری به تأمین امکانات فرهنگی، ورزشی، اجتماعی و عمران در منطقه کمک می‌کند.»
شهروند مسئول، شهرداری پاسخگو «سهیلا سعادت» 38 سال دارد و معلم یکی از دبستان‌های شهر تهران است. او که ساکن خیابان کمیل است می‌گوید: «اگر مردم وظیفه خودشان را به موقع انجام دهند و عوارضی را که به آنها تعلق می‌گیرد پرداخت کنند، ما در زندگی شهری شرایط بهتری خواهیم داشت.
این شعار «شهروند مسئول، مدیر پاسخگو» یعنی در مقابل وظایف مردم، شهرداری نیز مسئولیت رشد خدمات را برعهده می‌گیرد.» بعد از منطقه 17، منطقه 10 جزو منطقه محروم با بافت فرسوده محسوب می‌شود و سرانه فضای سبز آن بسیار پایین است. این مسئله مشکلات زیادی را برای ساکنان آن فراهم می‌کند.
البته مردم دوست دارند پولی که برای عوارض پرداخت می‌کنند، صرف عمران و آبادانی شهرشان شود. همچنین شهرداری با جوایزی که در نظر می‌گیرد، مردم را تشویق می‌کند تا در راستای توسعه شهری گام بردارند. هزینه‌هایی که مردم پرداخت می‌کنند، بخش عمده درآمد شهرداری است که با آن می‌تواند فضای سبز، ورزشگاه، استخر و کتابخانه و هزاران خدمات دیگر را برای شهروندان فراهم کند.
اگر مردم به موقع این عوارض را پرداخت کنند، نه تنها تخفیف ویژه‌ای از شهرداری دریافت می‌کنند، بلکه می‌توانند امیدوار باشند که امکانات خوبی را دریافت خواهند کرد. سعادت در این باره می‌گوید: «اگرچه وجود تورم و پایین بودن حقوق، کمی در پرداخت این عوارض تأثیرگذار است، ولی باید به این توجه داشته باشیم که شهرمان را برای آینده فرزندانمان آماده می‌کنیم.
چون شهرداری به غیر از عوارض، درآمد دیگری ندارد و از کجا باید اعتبار امکاناتی که شهروندان می‌خواهند را تأمین کند؟ من به دلیل حساسیتی که در شغلم دارم هر روز با بچه‌ها هستم و مشکلات آنها را بیشتر می‌بینم و لمس می‌کنم. امروز، دیگر کسی نمی‌تواند برای گردش و تفریح فرزندانش وقت بگذارد.
زیرا هم درآمدها کم است و هم به دلیل مشکلات زندگی، اغلب خانواده‌ها 2 یا 3 نوبت کار می‌کنند. اگر قرار باشد منطقه‌ای مثل این منطقه با مشکل کمبود فضای سبز، ورزشی، کتابخانه و امثال اینها روبرو باشد، مشکلات بیشتری برای خانواده‌ها ایجاد می‌شود. به همین دلیل است که می‌گوییم مردم نقش بسزایی در توسعه شهری دارند.»
عوارض مثل هزینه‌های خانه شماست «رسول کاشانی» 54 ساله و مکانیک است. کاشانی در محله قدیمی خیابان سبحانی زندگی می‌کند. او معتقد است اگر مردم وظیفه خود را در مقابل شهرداری انجام ندهند نمی‌توانند از شهرداری انتظار داشته باشند که نیازهای آنها را تأمین کند. او می‌گوید:
«ما در محله‌ای زندگی می‌کنیم که هنوز با کمبودهای زیادی روبروست که باید این نیازها تأمین شود و این موضوع با پرداخت همین عوارض ساختمان که به آدرس ما ارسال می‌شود امکانپذیر است. درست است که ممکن است برای بسیاری از خانواده‌ها این هزینه سنگین باشد، ولی اگر توجه کنند می‌بینند که این هزینه‌ها خرج نیازهای شهرداری و محله‌های خودشان می‌شود. البته روش‌های تشویقی هم خیلی مؤثر هستند.
مثلاً جوایز خوش‌حسابی یا تخفیف‌هایی که برای خوش‌حسابان در نظر می‌گیرند، باعث می‌شود تعدادی از اهالی که هنوز عوارض خودشان را پرداخت نکرده‌اند، تشویق و با پرداخت عوارض خود، مسیر را برای توسعه امکانات محله‌های محروم ما که دارای بافت قدیمی و فرسوده است و کمبودهای زیادی دارند هموار کنند.»
البته به نظر می‌رسد که آگاهی و اعتقاد بیشتر شهروندان در منطقه نسبت به پرداخت هزینه خدماتی که به آنها داده می‌شود در حد قابل قبولی است، هرچند نمی‌توانیم به این مقدار اکتفا کنیم که دیدگاه همه اهالی چنین است. شهروندان باید با پرداخت به موقع عوارض، احساس مسئولیت کنند و آن را مثل هزینه‌های خانه‌شان ضروری بدانند.
شهروندان و شهرداری در تعامل دوسویه «شیرین سجادیان» 40 ساله و خانه‌دار است و در خیابان سلسبیل شمالی زندگی می‌کند. وی می‌گوید: «ما باید یاد بگیریم که به موقع وظایف خود را انجام دهیم، همان طوری که از شهرداری توقع داریم که محل زندگی‌مان را پاکیزه و عاری از هر گونه مشکل کند.
این تعامل باید 2 جانبه باشد. یعنی هم مردم و هم شهرداری به هم نیاز دارند. باید بدانیم که هزینه خدماتی که شهرداری به مردم می‌دهد، بسیار بالاست و در مقابل این همه هزینه دور از انصاف است، اگر بخواهیم عوارض سالانه متعلق به هر شهروند را نپردازیم. البته لازم است در این زمینه فرهنگسازی شود و با نصب بنر و پخش تراکت مردم را آگاه کنند که اگر عوارضشان را قبل از موعد مقرر پرداخت کنند، از 25 درصد تخفیف خوش‌حسابی بهره‌مند می‌شوند.»
هزینه عوارض صرف عمران و آبادانی شهر شود پرداخت عوارض و نوسازی این روزها دلمشغولی‌هایی را برای خیلی از ساکنان منطقه فراهم کرده است. مردم درباره چگونگی پرداخت و هزینه کرد عوارض در شهر پرسش دارند. «محمد شوقی» یکی از کسانی است که زودتر از زمان تعیین شده قبض‌های عوارضش را پرداخت می‌کند.
او می‌گوید: «این عوارض فقط زمانی ارزش دارد که صرف عمران و آبادانی شهر شود و مشکلات کوچک و بزرگ محلی را از بین ببرد.» شوقی جزو کسانی است که معتقد است هزینه عوارضی که مردم می‌پردازند باید صرف اولویت‌ها و نیازهای اولیه هر محله شود تا شهروندان از خدمات بیشتری بهره ببرند.او احداث بوستانک‌ها و پارکینگ‌های طبقاتی را از فعالیت‌های ضروری مدیریت شهری می‌داند و از مسئولان می‌خواهد تا بیشتر از گذشته این فعالیت‌ها را در برنامه کاری خود بگنجاند.
همشهری محله - 10
